And I John Maundevylle knyghte aboveseyd, (alle thoughe I ben unworthi) that departed from oure contrees and passed the see, the zeer of grace 1322, that have passed many londes and manye yles and contrees, and cerched manye fulle straunge places, and have ben in manye a fulle gode honourable comyanye, and at many a faire dede of armes, (alle be it that I dide none my self, for myn unable insuffisance) now I am comen hom (mawgree my self) to reste: for gowtes, artetykes, that me distreynen, tho diffynen the ende of my labour, azenst my wille (God knowethe). And thus takynge solace in my wrecched reste, recordynge the tyme passed, I have fulfilled theise thinges and putte hem wryten in this boke, as it wolde come in to my mynde, the zeer of grace 1356 in the 34 zeer that I departede from oure contrees. Wherfore I preye to alle the rederes and hereres of this boke, zif it plese hem, that thei wolde preyen to God for me: and I schalle preye for hem. And alle tho that seyn for me a Pater nostre, with an Ave Maria, that God forzeve me my synnes, I make hem parteneres, and graunte hem part of alle the gode pilgrymages and of alle the gode dedes, that I have don, zif ony be to his plesance: and noghte only of tho, but of alle that evere I schalle do unto my lyfes ende. And I beseche Almighty God, fro whom alle godenesse and grace comethe fro, that he vouchesaf, of his excellent mercy and habundant grace, to fulle fylle hire soules with inspiracioun of the Holy Gost, in makynge defence of alle hire gostly enemyes here in erthe, to hire salvacioun, bothe of body and soule; to worschipe and thankynge of Him, that is three and on, with outen begynnynge and withouten endynge; that is, with outen qualitee, good, and with outen quantytee, gret; that in alle places is present, and alle thinges conteynynge; the whiche that no goodnesse may amende, ne non evelle empeyre; that in perfeyte Trynytee lyvethe and regnethe God, be alle worldes and be alle tymes. Amen, Amen, Amen.

* * * * *

Richardi Hakluyti breuis admonitio ad Lectorem.

Ioannem Mandeuillum nostratem, eruditum et insignem Authorem (Balaeo, Mercatore, Ortelio, et alijs, testibus) ab innumeris Scribarum et Typographorum mendis repurgando, ex multorum, eorumque optimorum exemplarium collatione, quid praestiterim, virorum doctorum, et eorum praecipue, qui Geographiae et Antiquitatis periti sunt, esto iudicium. Quae autem habet de monstriferis hominum formis itinerarij sui praecedentis capitibus trigessimo, trigessimo primo, trigessimo tertio, et sparsim in sequentibus, quanquam non negem ab illo fortasse quaedam eorum alicubi visa fuisse, maiori tamen ex parte ex Caio Plinio secundo hausta videntur, vt facile patebit ca cum his Plinianis, hic ideo a me appositis, collaturo, quae idem Plinius, singulis suis authoribus singula refert, in eorum plaerisque fidem suam minime obstringens. Vale, atque aut meliora dato, aut his vtere mecum.

* * * * *

Ex libro sexto Naturalis historiae C. Plinij secundi. Cap. 30.

Vniuersa vero gens AEtheria appellata est, deinde Atlantia, mox a Vulcani filio AEthiope AEthiopia. Animalium hominumque effigies monstriferas circa extremitates eius gigni minime mirum, artifici ad formanda corpora effigiesque caelandas mobilitate ignea. Ferunt certe ab Orientis parte intimatgentes esse sine naribus. aequali totius oris planitie. Alias superiore labro orbas, alias sine linguis. Pars etiam ore concreto et naribus carens, vno tantum foramine spirat, potumque calamis auenae trahit, et grana eiusdem auenae, sponte prouenientis ad vescendum; Quibusdam pro sermone nutus motusque membrorum est, &c.

* * * * *

Ex libro eiusdem Plinij septimo. Cap. 2. cui titulus est, De Scythis, et aliarum diversitate gentium.

Esse Scytharum genera, et quidem plura, quae corporibus humanis vescerentur, indicauimus. Idipsum incredibile fortasse, ni cogitimus in medio orbe terrarum, ac Sicilia et Italia fuisse, gentes huius monstri, Cyclopas et Laestrigonas, et nuperrime trans Alpes hominem immolari gentium carum more solitum: quod paulum a mandendo abest. Sed et iuxta eos, qui sunt ad Septentrionem versi, haud procul ab ipso Aquilonis exortu, specuque eius dicto, quem locum Gesclitron appellant, produntur Arimaspi, duos diximus, vno oculo in fronte media insignes: quibus assidue bellum esse circa metalla cum gryphis, ferarum volucri genere, quale vulgo traditur, eruente ex cuniculis aurum, mira cupiditate et feris custodientibus, et Arimaspis rapientibus, multi, sed maxime illustres Herodotus, et Aristeas Proconnesius scribunt. Super alios autem Anthropophagos Scythas, in quadam conualle magna Imai montis, regio est, quae vocatur Abarimon, in qua syluestres viuunt homines, auersis post crura plantis, eximiae velocitatis, passim cum feris vagantes. Hos in alio non spirare coelo, ideoque ad finitimos reges non pertrahi, neque ad Alexandrum magnum pertractos, Beton itinerum eius mensor prodidit. Priores Anthropophagos, quos ad Septentrionem esse diximus decem dierum itinere supra Borysthenem amnem, ossibus humanorum capitum bibere, cutibusque cum capillo pro mantelibus ante pectora vti, Isigonus Nicaensis. Idem in Albania gigni quosdam glauca oculorum acie, a pueritia statim canos, qui noctu plusquam interdiu cernant. Idem itinere dierum x. supra Borysthenem, Sauromatas tertio die cibum capere semper. Crates Pergamenus in Hellesponto circa Parium, genus hominum fuisse tradit, quos Ophiogenes vocat serpentum ictus contactu leuare solitos, et manu imposita venena extrahere corpori. Varro etiam nunc esse paucos ibi, quorum saliuae contra ictus serpentum medeantur. Similis et in Africa gens Psyllorum fuit, vt Agatharchides scribit, a Psyllo rege dicta, cuius sepulchrum in parte Syrtium maiorum est. Horum corpori ingenitum fuit virus exitiale serpentibus, vt cuius odore sopirent eas. Mos vero, liberos genitos protinus obijciendi saeuissimis earum, eoque genere pudicitiam coniugum experiendi, non profugientibus adulterino sanguine natos serpentibus. Haec gens ipsa quidem prope internicione sublata est a Nasamonibus, qui nunc eas tenent sedes: genus tamen hominum ex his qui profugerant, aut cum pugnatum est, abfuerant, hodieque remanent in paucis. Simile et in Italia Marsorum gentis durat, quos a Circes filio ortos seruant, et ideo inesse ijs vim naturalem eam. Et tamen omnibus hominibus contra serpentes inest venenum: feruntque ictas saliua, vt feruentis aquae contactum fugere. Quod si in fauces penetrauerit, etiam mori: idque maxime humani ieiuni oris. Supra Nasamonis confinesque illis Machlyas, Androginos esse vtriusque naturae, inter se vicibus coeuntes, Calliphanes tradit. Aristoteles adijcit, dextram mamman ijs virilem, lacuam muliebrem esse. In eadem Africa familias quasdam effascinantium, Isigonus et Nymphodorus tradunt quarum laudatione intereant probata, arescant arbores, emoriantur infantes. Esse eiusdem generis in Triballis et Illyrijs, adijcit Isigonus, qui visu quoque effascinent, interimantque quos diutius intueantur. Iratis praecipue oculis: quod eorum malum facilius sentire puberes. Notabilius esse quod pupillas binas in oculis singulis habeant. Huius generis et foeminas in Scythia, quae vocantur Bithyae, prodit Apollonides. Philarchus et in Ponto Thibiorum genus, multosque alios eiusdem naturae: quorum notas tradit in altero oculo geminam pupillam, in altero equi effigiem. Eosdem praeterea non posse mergi, ne veste quidem degrauatos. Haud dissimile ijs genus Pharnacum in AEthiopia prodidit Damon, quorum sudor tabem contactis corporibus afferat. Foeminas quidem omnes vbique visu nocere, quae duplices pupillas habeant, Cicero quoque apud nos autor est. Adeo naturae, cum ferarum morem vescendi humanis visceribus in homine genuisset, gignere etiam in toto corpore et in quorundam oculis quoque venena placuit: ne quid vsquam mali esset, quod in homine non esset. Haud procul vrbe Roma in Faliscorum agro familiae sum paucae, quae vocantur Hirpiae: quae sacrificio annuo, quod fit ad montem Soractem Apollini, super ambustam ligni struem ambulantes non aduruntur. Et ob id perpetuo senatusconsulto militiae omniumque aliorum numerum vacationem habent. Quorundam corpore partes nascuntur ad aliqua mirabiles sicut Pyrrho regi pollex in dextero pede: cuius tactu lienosis medebatur. Hunc cremari cum reliquo corpore non potuisse tradunt, conditumque loculo in templo. Praecipue India AEthiopumque tractus, miraculis scatent. Maxima in India gignuntur animalia, Indicio sunt canes grandioris caeteris. Arbores quidem tantae proceritatis traduntur, vt sagittis superari nequeant. Haec facit vbertas soli, temperies coeli, aquarum abundantia (si libeat credere) vt sub vna ficu turmae condantur equitum. Arundines vero tantae proceritatis, vt singula internodia alueo nauigabili ternos interdum homines ferant. Multos ibi quina cubita constat longitudine excedere: non expuere: non capitis, aut dentium, aut oculorum vllo dolore affici, raro aliarum corporis partium: tam moderato Solis vapore durari. Philosophos eorum quos Gymnosophystas vocant, ab exortu ad Occasum praestare, contuentes Solem immobilibus oculis: feruentibus harenis toto die alternis pedibus insistere. In monte cui nomen est Milo, homines esse auersis plantis, octonos digitos in singulis pedibus habentes, autor est Megasthenes. In multis autem montibus genus hominum capitibus caninis, ferarum pellibus velari, pro voce latratum edere, vnguibus armatum venatu et aucupio vesci. Horum supra centum viginti millia fuisse prodente se, Ctesias scribit: et in quadam gente Indiae, foeminas semel in vita parere, genitosque confestim canescere. Item hominum genus, qui Monosceli vocarentur, singulis cruribus, mirae pernicitatis ad saltum: eosdemque Sciopodas vocari, quod in maiori aestu humi iacentes resupini, vmbra se pedum protegant, non longe eos a Troglodytis abesse. Rursusque ab his Occidentem versus quosdam sine ceruice, oculos in humeris habentes. Sunt et Satyri subsolanis Indorum montibus (Cartadalorum dicitur Regio) pernicissimum animal, tum quadrupedes, tum recte currentes humana effigie propter velocitatem, nisi senes aut aegri, non capiuntur. Choromandarum gentem vocat Tauron siluestrem sine voce, stridoris horrendi, hirtis corporibus, oculis glaucis, dentibus caninis. Eudoxus in meridianis Indiae viris plantas esse cubitales, foeminis adeo paruas, vt Struthopodes appellentur. Megastenes gentem inter Nomadas Indos narium loco foramina tantum habentem, anguium modo loripedem, vocarit Syrictas. Ad extremos fines Indiae ab Oriente, circa fontem Gangis, Astomorum gentem sine ore, corpore toto hirtam vestiri frondium lanugine, halitu tantum viuentem et odore quem naribus trahant: nullum illis cibum, nullumque potum: tantum radicum florumque varios odores et syluestrium malorum, quae secum portant longiore itinere, ne desit olfactus, grauiore paulo odore haud difficulter examinari. Supra hos extrema in parte montium Spithamaei Pygmaei narrantur, ternas spithamas longitudine, hoc est, ternos dodrantos non excedentes, salubri caelo, semperque vernante, montibus ab Aquilone oppositis, quos a gruibus infestari Homerus quoque prodidit: Fama est, insidentes arietum, caprarumque dorsis, armatos sagittis, veris tempore, vniuerso agmine ad mare descendere, et oua pullosque earum alitum consumere, ternis expeditionem eam mensibus confici, aliter futuris gregibus non resisti. Casas eorum luto, pennisque, et ouorum putaminibus construi. Aristotelis in cauernis viuere Pygmaeos tradit. Caetera de his, vt reliqui. Cyrnos Indorum genus Isigonus annis centenis quadragenis viuere. Item Aethiopas Marcrobios, et Seras existimat, et qui Athon montem incolant: hos quidem quia viperinis carnibus alantur, itaque nec capiti, nec vestibus eorum noxia corpori inesse animalia. Onesicritus, quibus in locis Indiae vmbrae non sint, corpora hominum cubitorum quinum, et binorum palmorum existere, et viuere annos centum triginta, nec senescere, sed vt medio aeuo mori. Crates Pergamenus Indos, qui centenos annos excedant Gymnaetas appelat, non pauci Macrobios. Ctesias gentem ex his, quae appellatur Pandore, in conuallibus sitam, annos ducenos viuere, in iuuenta candido capillo, qui in senectute nigrescat. Contra alios quadragenos non excedere annos, iunctos Macrobijs, quorum foeminae semel pariant: idque et Agatharchides tradit, praeterea locustis eos ali, et esse pernices. Mandrorum nomen ijs dedit Clitarchus et Megastenes, trecentosque eorum vicos annumerat. Foeminas septimo aetatis anno parere, senectam quadragesimo anno accedere. Artemidorus, in Taprobana insula longissimam vitam sine vllo corporis languore traduci. Duris, Indorum quosdam cum feris coire, mistosque et semiferos esse partus. In Calingis eiusdem Indiae gente quinquennes concipere foeminas, octauum vitae annum non excedere, et alibi cauda villosa homines nasci pernicitatis eximiae, alios auribus totos contegi. Oritas ab Indis Arbis fluuius disterminat. Ii nullum alium cibum nouere, quam piscium, quos vnguibus dissectos sole torreant, atque ita panem ex his faciunt, vt refert Clitarchus. Troglodytas super Aethiopiam velociores esse equis, Pergamenus Crates. Item Aethiopas octona cubita longitudine excedere. Syrbotas vocari gentem eam Nomadum Aethiopum, secundum flumen Astapum ad Septentrionem vregentium. [Marginal note: Vel vergentium.] Gens Menisminorum appellata, abest ab oceana dierum itinere viginti, animalium que Cynocephalos vocamus, lacte viuit, quorum armenta pacscit maribus interemptis, praeterquam sobolis causa. In Africae solitudinibus hominum species obuiae subinde fiunt, momentoque euanescunt. Haec atque talia, ex hominum genere ludibria sibi, nobis miracula, ingeniosa fecit natura: et singula quidem, quae facit indies, ac prope horas, quis enumerare valeat? Ad detegendam eius potentiam, satis sit inter prodigia posuisse gentes.

END OF MANDEVILLE'S VOYAGES.

* * * * *

Anthony Beck bishop of Durisme was elected Patriarch of Hierusalem, and confirmed by Clement the fift bishop of Rome: in the 34 yere of Edward the first. Lelandus.

Antonius Beckus episcopus Dunelmensis fuit, regnante Edwardo eius appelationis ab aduentu Gulielmi magni in Angliam primo. Electus est in patriarcham Hierosolymitanum anno Christo 1305, et a Clemente quinto Rom. pontifice confirmatus. Splendidus erat supra quam decebat episcopum. Construxit castrum Achelandae, quatuor passuum millibus a Dunelmo in ripa Vnduglessi fluuioli. Elteshamum etiam vicinum Grenouico, ac Somaridunum castellum Lindianae prouinciae, aedificijs illustria reddidit. Deinde et palatium Londini erexit, quod nunc Edwardi principis est. Tandem ex splendore nimio, et potentia conflauit sibi apud nobilitatem ingentem inuidiam, quam viuens nunquam extinguere potuit. Sed de Antonio, et eius scriptis fusius in opere, cuius titulus de pontificibus Britannicis, dicemus. Obijt Antonius anno a nato in salutem nostram Christo, 1310, Edwardo secundo regnante.

The same in English.

Anthony Beck was bishop of Durisme in the time of the reigne of Edward the first of that name after the inuasion of William the great into England. This Anthony was elected patriarch of Ierusalem in the yeere of our Lord God 1305, and was confirmed by Clement the fift, pope of Rome. He was of greater magnificence then for the calling of a bishop. He founded also the castle of Acheland foure miles from Durisme, on the shore of a prety riuer called Vnduglesme. [Footnote: Probably Barnard Castle, on the Tees.] He much beautified with new buildings Eltham mannor nere vnto Greenwich, and the castle Somaridune in the county of Lindsey. [Footnote: Lindsey is the popular name for the north part of County Lincoln.] And lastly, he built new out of the ground the palace of London, which now is in possession of prince Edward. Insomuch, that at length, through his ouer great magnificence and power he procured to himselfe great enuy among the nobility, which he could not asswage during the rest of his life. But of this Anthony and of his writings we will speake more at large in our booke intituled of the Britain bishops. This Anthony finished his life in the yere of our Lord God, 1310, and in the reigne of king Edward the second.

* * * * *

Incipit Itinerarium fratris Odorici fratrum minorum de mirabilibus Orientalium Tartarorum.

Licet multa et varia de ritibus et conditionibus huius mundi enarrentur a multis, ego tamen frater Odoricus de foro Iulij de portu Vahonis, volens ad partes infidelium transfretare, magna et mira vidi et audiui, quae possum veraciter enarrare. Primo transiens Mare Maius me de Pera iuxta Constantinopolim transtuli Trapesundam, quae antiquitus Pontus vocabatur: Haec terra bene situata est, sicut scala quaedam Persarum et Medorum, et eorum qui sunt vltra mare. In hac terra vidi mirabile quod mihi placuit, scilicet hominem ducentem secum plusquam 4000 perdicum. Homo autem per terram gradiebatur, perdices vero volabant per aera, quas ipse ad quoddam castrum dictum Zauena duxit, distans a Trapesunda per tres dietas. Hae perdices illius conditionis erant, cum homo ille quiescere voluit, omnes se aptabant circa ipsum, more pullorum gallinarum, et per illum modum duxit eas vsque ad Trapesundam, et vsque ad palatium imperatoris, qui de illis sumpsit quot voluit, et residuas vir ille ad locum vnde venerat, adduxit. In hac ciuitate requiescit corpus Athanasij supra portem ciuitatis. [Sidenote: Armenis maior.] Vltra transiui vsque in Armeniam maiorem, ad quandam ciuitatem quae vocatur Azaron, quae erat multum opulenta antiquitus, sed Tartari eam pro magna parte destruxterunt: In ea erat abundantia panis et carnium, et aliorum omnium victualium praeterquam vini et fructuum. Haec ciuitas est multum frigida, et de illa dicitur quod altius situatur quam aliqua alia in hoc mundo: haec optimas habet aquas, nam venae illarum aquarum oriri videntur et scaturire a flumine magno Euphrate quod per vnam dietam ab ciuitate distat: haec ciuitas via media eundi Taurisium. Vltra progressus sum ad quendam montem dictum Sobissacato. In ilia contrau est mons ille supra quem requicscit arca Noe; in quem libenter ascendissem, si societas mea me praestolare voluisset: A gente tamen illius contratae dicitur quod nullus vnquam illum montem ascendere potuit, quia vt dicitur, hoc Deo altissimo non placet. [Sidenote: Tauris ciuitas Persiae.] Vltra veni Tauris ciuitatem magnam et regalem, quae antiquitus Susis dicta est. Haec ciuitas melior pro mercenarijs reputatur, quam aliqua quae sit in mundo, nam nihil comestibile, nec aliquid quod ad mercimonium pertinet, reperitur, quod illic in bona copia non habetur. Haec ciuitas multum bene situatur: Nam ad eam quasi totus mundus pro mercimonijs confluere potest: De hac dicunt Christiani qui ibi sunt, quod credunt Imperatorem plus de ea accipere, quam Regem Franciae de toto regno suo: Iuxta illam ciuitatem est mons salinus praebens sal ciuitati, et de illo sale vnusquisque tantum accipit, quantum vult, nihil soluendo alicui. In hac ciuitate multi Christiani de omni natione commorantur, quibus Saraceni in omnibus dominantur. [Sidenote: Sultania.] Vltra iui per decem dietas ad ciuitatem dictam Soldania, in qua imperator Persarum tempore aestiuo commoratur; In hyeme autem vadit ad ciuitatem aliam sitam supra mare vocatam Bakuc: Praedicta autem ciuitas magna est, et frigida, in se habens bonas aquas, ad quam multa mercimonia portantur. Vltra cum quadam societate Carauanorum iui versus Indiam superiorem, ad quam dum transissem per multas dietas perueni ad ciuitatem trium Magorum quae vocatur Cassan, [Marginal note: Vel Cassibin.] quae regia ciuitas est et nobilis, nisi quod Tartari eam in magnaparte destruxerunt: haec abundat pane, vino, et alijsbonis multis. Ab hac ciuitate vsque Ierusalem quo Magi iuerunt miraculose, sunt L. dietiae, et multa mirabilia sunt in hac ciuitate quae pertranseo. [Sidenote: Gest.] Inde recessi ad quandam ciuitatem vocatam Gest a qua distat mare arenosum per vnam dietam, quod mire est mirabile et periculosum: In hac ciuitate est abundantia omnium victualium, et ficuum potissime, et vuarum siccarum et viridium, plus vt credo quam in alia parte mundi. Haec est tertia cuitas melior quam Rex Persarum habet in toto regno suo: De illa dicunt Saraceni, quod in ea nullus Christianus vltra annum viuere vnquam potest. [Sidenote: Como.] Vltra per multas dietas iui ad quandam ciuitatem dictam Comum quae maxima ciuitas antiquitus erat, cuius ambitus erat fere L. Miliaria, quae magna damna intulit Romanis antiquis temporibus. In ea sunt palatia integra non habitata, tamen multis victualibus abundat. Vltra per multas terras transiens, perueni ad terram Iob nomine Hus quae omnium victualium plenissima est, et pulcherrime situata; iuxta eam sunt montes in quibus sunt pascua multa pro animilibus: Ibi manna in magna copia reperitur. Ibi habentur quatuor perdices pro minori, quam pro vno grosso: In ea sunt pulcherrimi senes, vbi homines nent et filant, et faeminae non: haec terra correspondet Chaldeae versus transmontana.

De moribus Chaldaeorum, et de India.

Inde iui in Chaldaeam quae est regnum magnum, et transiui iuxta turrim Babel: Haec regio suam linguam propriam habet, et ibi sunt homines formosi, et foeminae turpes: et homines illius regionis vadunt compti crinibus, et ornati, vt hic mulieres, et portant super capita sua fasciola aurea cum gemmis, et margaritis; mulieres vero solum vnam vilem camisiam attingentem vsque ad genua, habentem manicas longas et largas, quae vsque ad terram protenduntur: Et vadunt discalceatae portantes Serablans vsque ad terram. Triceas non portant, sed capilli earum circumquaque disperguntur: et alia multa et mirabilia sunt ibidem. Inde veni in Indiam quae infra terram est, quam Tartari multum destruxerunt; et in ea vt plurimum homines tantum dactilos comedunt, quarum xlij, librae habentur pro minori quam pro vno grosso. [Sidenote: Ormus.] Vltra transsiui per multas dietas ad mare oceanum, et prima terra, ad quam applicui, vocatur Ormes, quae est optime murata, et multa mercimonia et diuitiae in ea sunt; in ea tantus calor est, quod virilia hominum exeunt corpus et descendunt vsque ad mediam tibiarum: ideo homines illius terrae volentes viuere, faciunt vnctionum, et vngunt illa, et sic vncta in quibusdam sacculis ponunt circa se cingentes, et aliter morerentur: In hac terra homines vtuntur nauigio quae vocatur Iase, suitium sparto. [Sidenote: Thana.] Ego autem ascendi in vnum illorum in quo nullum ferrum potui reperrire, et in viginta octo dietis perueni ad ciuitaten Thana, in qua pro fide Christi quatuor de fratribus nostris martyrizati sunt. Haec terra est optime situata, et in ea abundantia panis et vini, et aliorum victualium. Haec terra antiquitus fuit valde magna, et fuit regis Pori, qui cum rege Alexandro praelium magnum commisit. Huius terrae populus Idolatrat, adorans ignem serpentes, et arbores: Et istam terram regunt Saraceni, qui vio lenter eam acceperunt, et subiacent imperio regis Daldili. Ibi sunt diuersa genera bestiarum, leones nigri in maxima quantitate: sunt et ibi simiae, gatimaymones, et noctuae magnae sicut hic habentur columbae; ibi mures magni sunt, sicut sunt hic scepi, et ideo canes capiunt ibi mures, quia murelegi non valent. Ad haec, in illa terra quilibet homo habet ante domum suam vnum pedem fasciculorum, ita magnum sicut esset vna columna, et pes ille non desiccatur, dummodo adhibeatur sibi aqua. Multae nouitates sunt ibi, quas pulcherrimum esset audire.

De martyrio fratrum.

Martyrium autem quatuor fratrum nostrorum in illa ciuitate Thana fuit per istum modum; dum praedicti fratres fuerant in Ormes, fecerunt pactum cum vna naui vt nauigarent vsque Polumbrum, et violenter deportati sunt vsque Thanam vbi sunt 15. domus Christianorum, qui Nestoriani sunt et Schismatici, et cum illic essent, hospitati sunt in domo cuiusdam illorum; contigit dum ibi manerent litem oriri inter virum domus, et vxorem eius, quam sero ver fortiter verberauit, quae suo Kadi, i. Episcopo conquesta est; a qua interrogauit Kadi, vtrum hoc probari posset? quae dixit, quod sic; quia 4. Franchi, i. viri religiosi erant in domo hoc videntes, ipsos interrogate, qui dicent vobis veritatem: Muliere autem sic dicente, Ecce vnus de Alexandria praesens rogauit Kadi vt mitteret pro eis, dicens eos esse homines maximae scientiae et scripturas bene scire, et ideo dixit bonum esse cum illis de fide disputare: Qui misit pro illis, et adducti sunt isti quatuor, quorum nomina sunt frater de Tolentino de Marchia, frater Iacobus de Padua, frater Demetrius Laicus, Petrus de Senis. Dimisso autem fratre Petro, vt res suas custodiret, ad Kadi perrexerunt, qui coepit cum illis de fide nostra disputare; dicens Christum tantum hominem esse et non Deum. E contra frater Thomas rationibus et exemplis Christum verum Deum et hominem esse euidenter ostendit, et in tantum confudit Kadi, et infideles qui cum eo tenuerunt, quod non habuerunt quid rationabiliter contradicere: Tunc videns Kadi se sic confusum, incepit clamare sic; Et quid dicis de Machometo? Respondit frater Thomas: Si tibi probauimus Christum verum Deum et hominem esse, qui legem posuit inter homines, et Machometus e contrario venit, et legem contrariam docuit, si sapiens sis optime scire poteris, quid de eo dicendum sit. Iterum Kadi et alij Saraceni clamabant, Et tu quid iterum de Machometo dicis? Tunc frater T. respondit: vos omnes videre potestis, quid dico de eo. Tum ex quo vultis quod plane loquar de eo, dico quod Machometus vester filius perditionis est, et in inferno cum Diabolo patre suo. Et non solum ipse, sed omnes ibi erunt qui tenent legem hanc, quia ipsa tota pestifera est, et falsa, et contra Deum, et contra salutem animae. Hoc audientes Saraceni, coeperunt clamare, moriatur, moriatur ille, qui sic contra Prophetam locutus est. Tunc acceperunt fratres et in sole vrente stare permiserunt, vt ex calore solis adusti, dira morte interirent. Tantus enim est calor solis ibi, quod si homo in eo per spacium vnius missae persisteret, moreretur; fratres tamen illi sani et hilares a tertia vsque ad nonam laudantes et glorificantes dominum in ardore solis permanserunt, quod videntes Saraceni stupefacti ad fratres venerunt, et dixerunt, volumus ignem accendere copiosum, et in illum vos proijcere, et si fides vestra sit vt dicitis, ignis non poterit vos comburere: si autem vos combusserit, patebit quod fides vestra nulla sit. Responderunt fratres; parati sumus pro fide nostra ignem, carcerem, et vincula, et omnium tormentorum genera tolerare: verum tamen scire debetis, quod si ignis potestatem habeat comburendi nos hoc non erit propter fidem nostram, sed propter peccata nostra: fides enim nostra perfectissima et verissima est, et non est alia in mundo in qua animsae hominum possunt saluae fieri; Dum autem ordinaretur quod fratres conburerentur, rumor insonuit per totam ciuitatem, de qua omnes senes, et iuuenes, viri et mulieres, qui ire poterant, accurrerunt ad illud spectaculum intuendum. Fratres autem ducti fuerunt ad plateam ciuitatis, vbi accensus est ignis copiosus, in quen frater Thomas voluit se proijcere, sed quidam Saracenus cepit eam per caputium et retraxit dicens; Non vadus tu cum sis senex, quia carmen aliquod vel experimentum habere posses super te, quare te ignis non posset laedere, sed alium ire in ignem permittas. Tunc 4 Saraceni sumentes fratrem Iacobum, eum in ignem proijcere volebant; quibus ille, permittatis, me quia libenter pro fide mea ignem intrabo: Cui Saraceni non adquiescentes eum violenter in ignem proiecerunt: ignis autem ita accensus erat, quod nullus eum videre poteret, vocem tamen eius audierunt, inuocantem semper nomen virginis gloriosae; Igne autem totaliter consumpto stetit frater Iacobus super prunas illaesus, et laetus, manibus in modum crucis eleuatis, in coelum respiciens, et Deum laudans et glorificans, qui sic declararet fidem suam: nihil autem in eo nec pannus, nec capillus laesus per ignem inuentus est; Quod videns populus vnanimiter conclamare coepit, sancti sunt, sancti sunt, nefas est offendere eos, modo videmus quia fides eorum bona et sancta est. Tunc clamare coepit Kadi: sanctus non est ille, quia combustus non est, quia tunica quam portat est de lana terrae Habraae, et ideo nudus exspolietur, et in ignem proijciatur, et videbitur si comburetur vel non. Tunc Saraceni pessimi ad praeceptum Kadi ignem in duplo magis quam prius accenderunt, et fratrem Iacobum nudantes, corpus suum abluerunt, et oleo abundantissime vnxerunt, insuper et oleum maximum in struem lignorum ex quibus ignis fieret, fuderunt, et igne accenso fratrem in ipsum proiecerunt. Frater autem Thomas, et frater Demetrius extra populum in loco separato flexis genibus orantes cum lachrymis deuotioni se dederunt Frater autem Iocobus iterum ignem exiuit illaesus sicut prius fecerat: quod videns omnis populus clamare coepit, peccatum est, deccatum est, offendere eos, quia sancti sunt. Hoc autem tantum miraculum videns Melich. i. potestas ciuitatis, vocauit ad se fratrem Iacobum, et fecit eum ponere indumenta, sua, et dixit, videte fratres, Ite cum gratia Dei, quia nullum malum patiemini a nobis, modo bene videmus vos sanctos esse, et fidem vestram bonam ac veram esse; et ideo consulimus vobis, vt de ista terra exeatis, quam citius poteritis, quia Kadi pro posse suo vobis nocere curabit, quia sic confudistis eum: Hora autem tunc erat quasi completorij, et dixerunt illi de populo, attoniti, admirati, et stupefacti, tot, et tanta mirabilia vidimus ab istis hominibus, quod nescimus quid tenere et obseruare debemus. Melich vero fecit duci illos tres fratres vltra vnum paruum brachium maris in quendam Burgum modicum ab illa ciuitate distantem: ad quem etiam ille in cuius iam domo fuerant hospitati associauit eos, vbi in domo cuiusdam idolatri recepti sunt. Dum haec argerenter, Kadi iuit ad Melich, dicens quid facimus? Lex Machometi destructa est, veruntamen hoc scire debes, quod Machomet praecepit in suo Alcorano, quod si quis vnum Christianum interficeret, tantum mereretur, ac si in Mecha ad ipsum peregrinaretur. Est enim Alkoranus lex Sarracenorum sicut Euangelium, Mecha, vero est locus vbi iacet Machomet. Quem locum ita visitant Saraceni, sicut Christiani sepulchram Christi. Tunc Melich respondet, vade, et fac sicut vis: quo dicto statim Kadi accepit quatuor homines armatos vt irent, et illos fratres interficerent, qui cum aquam transijssent, facta est nox, et illo sero eos non inuenerunt, statim Melieh omnes Christianos in ciuitate capi fecit, et incarcerauit, media autem nocte fratres surrexerunt dicere matutinum, quos illi Saraceni qui missi fuerant, inuenerunt, et extra burgum, sub quadam arbore adduxerunt, dixerunt eis. Sciatis fratres nos mandatum habere a Kadi et Melich interficere vos, quod tamen faciemus inuiti, quia vos estis boni homines et sancti, sed non audemus aliter facere; quia si iussa sua non perficeremus, et nos cum liberis nostris et vxoribus moreremur. Tunc fratres responderunt, vos qui huc venistis, et tale mandatum recepistis, vt per mortem temporalem vitam aeternam adipiscamur, quod vobis iniunctum est perficite; quia pro amore domini nostri Iesu Christi, qui pro nobis crucifigi et mori dignatus est, et pro fide nostra, parati sumus omnia tormenta, et etiam mortem libenter sustinere. Christianas autem qui fratres comitabatur, multum cum illis quatuor armatis altercatus est dicens, quod si gladium haberet, vel eos a nece tam sanctorum hominum impediret, vel ipse cum eis interfectus esset. Tunc armati fecerunt fratres se exspoliare, et frater Thomas primus iunctis manibus in modum crucis genuflectens capitis abscissionem suscepit: Fratrem vero Iacobum vnus percussit in capite, et eum vsque ad oculos scidit, et alio ictu totum caput abscidit. Frater autem Demetrius, primo percussus est cum gladio in pectore, et secundo caput suum abscissum est: Statim vt fratres suum martyrium compleuerunt, aer ita lucidus effectus est, quod omnes admirati sunt, et luna maximam claritatem ostendit. Statim quasi subito tanta tonitrua, et fulgura, et coruscationes, et obscuritas fiebant, quod omnes mori crediderunt: Nauis etiam illa quae illos debuerat deportasse submersa est cum omnibus quae in se habuit, ita quod nunquam de illa postea aliquid scitum est. Facto mane misit Kadi pro rebus fratrum praedictorum nostrorum, et tunc inuentus est frater Petrus de Senis quartus socius fratrum praedictorum, quem ad Kadi duxerunt: Cui Kadi, et alij Saraceni maxima promittentes persuaserunt quod fidem suam renueret, et legem Machometi confiteretur, et teneret. Frater autem Petrus de illis truffabat, eos multum deridendo, quem de mane vsque ad meridiem diuersis paenarum ac tormentorum generibus affixerunt ipso semper constantissime in fide, et in Dei laudibus persistente, et fidem illorum Machometi deridente et destruente. Videntes autem Saraceni eum non posse a suo proposito euelli, eum super quandam arborem suspenderunt, in qua de nona vsque ad noctem viuus et illaesus pependit: nocte vero ipsum de arbore sumpserunt, et videntes illum laetum, viuum et illaesum per medium suum corpus diuiserunt, mane autem facto nihil de corpore eius inuentum est, vni tamen personae fide dignae reuelatum est, quod Deus corpus eius occultauerat reuelandum in certo tempore, quando Deo placuerit Sanctorum corpora manifestare. Vt autem Deus ostenderet animas suorum martyrum iam in coelis consistere, et congaudere cum Deo et Angelis et alijs Sanctis eius, die sequenti post martyrium fratrum praedictorum Melich dormitioni se dedit, et ecce apparuerunt sibi isti fratres gloriosi, et sicut Sol, lucidi, singulos enses tenentes in manibus, et supra eum eos sic vibrantes, quod vt si eum perfodere ac diuidere vellent: qui excitatus horribiliter exclamauit sic, quod totam familiam terruit: quae sibi accurrens quaesiuit, quid sibi esset? quibus ille, Illi Raban Franchi quos interfici iussi, venerunt hac ad me cum ensibus, volentes me interficere. Et statim Melich misit pro Kadi, referens sibi visionem et petens consilium, et consolationem, quia timuit per eos finaliter interire. Tunc Kadi sibi consuluit, vt illis maximas eleemosynas faceret, si de manibus interfectorum euadere vellet. Tunc misit pro Christianis quos in carcere intrudi praeceperat: A quibus cum ad eum venissent indulgentiam petijt pro facto suo, dicens se esse amodo socium eorum, et confratrem: Praecepit autem et legem statuit, quod pro tempore suo, si quis aliquem Christianum offenderet, statim moreretur, et sic omnes illaesos, et indemnes abire permisit: Pro illis autem quatuor fratribus interfectis quatuor mosquetas. (i.) Ecclesias aedificari fecit, quas per Sacerdotes Saracenorum inhabitari fecit. Audiens autem imperator Dodsi istos tres fratres talem sententiam subijsse, misit pro Melich, vt vinctus ad eum duceretur, A quo cum adductus esset, quaesiuit imperator, quare ita crudeliter illos fratres iusserat interfici, respondit, quia subuertere volebant legem nostram, et malum et blasphemiam de propheta nostro dicebant: et imperator ad eum; O crudelissime canis, cum videres quod Deus omnipotens bis ab igne eos liberauerit, quo modo ausus fuisti illis mortem inferre tam crudelem. Et edicta sententia, ipsum Melich cum tota sua familia per medium scindi fecit, sicut ipse talem mortem fratri inflixerat. Kadi vero audiens, de terra illa, et etiam de imperatoris illius dominio clam fugit, et sic euasit.

De miraculis quatuor fratrum occisorum

Est autem consuetudo in terra illa, quod corpora mortua non traduntur sepulturae, sed in campis dimittuntur, et ex calore Solis cito resoluuntur, et sic consumantur: Corpora autem trium fratrum praedictorum per 14. dies illic in fuerore Solis iacuerunt, et ita recentia et redolentia inuenta fuerunt sicut illa die quando martirizati erant: quod videntes Christiani qui in illa terra habitabant, praedicta corpora ceperunt, et honorifice sepelierunt. Ego autem Odoricus audiens factum et martyrium illorum fratrum, iui illuc, et corpora eorum effodi, et ossa omnia mecum accepi, et in pulchris towallijs colligaui, et in Indiam superiorem ad vnum locum fratrum nostrorum ea deportaui, habens mecum socium, et vnum famulum. Cum autem essemus in via, hospitabamus in domo cuiusdam hospitarij, et ipsa ossa capiti meo supposui, et dormiui: Et dum dormirem domus illa a Saracenis subito accendebatur, vt me cum domo comburerent. Domo autem sic accensa, socius meus et famulus de domo exierunt, et me solum cum ossibus dimiserunt, qui videns ignem supra me, ossa accepi et cum illis in angulos domus recollegi. Tres autem anguli domus statim combusti fuerunt, angulo in quo steti cum ossibus saluo remanente: Supra me autem ignis se tenuit in modum aeris lucidi, nec descendit quamdiu ibi persistebam; quam cito autem cum ossibus exiui, statim tota pars illa sicut aliae priores igne consumpta est, et multa alia loca circumadiacentia combusta sunt. Aliud miraculum contigit, me cum ossibus per mare proficiente ad ciuitatem Polumbrum vbi piper nascitur abundanter, quia nobis ventus totaliter defecit: quapropter venerunt Idolatrae adorantes Deos suos pro vento prospero, quem tamen non obtinuerunt: Tunc Saraceni suas inuocationes, et adorationes laboriose fecerunt, sed nihil profecerunt: Et praeceptum est mihi et socio meo vt orationes funderemus Deo nostro: Et dixit rector nauis in Armenico mihi, quod alij non intelligerent: quod nisi possemus ventum prosperum a Deo nostro impetrare, nos cum ossibus in mare proijcerent: Tunc ego et socius fecimus orationes, vouentes multas missas de beata virgine celebrare, sic quod ventum placeret sibi nobis impetrare. Cum autem tempus transiret, et ventus non veniret, accepi vnum de ossibus, et dedi famulo, vt ad caput nauis iret, et clam in mare proijceret; quo proiecto statim affuit ventus prosper qui nunquam nobis defecit, vsquequo peruenimus ad portum, meritis istorum martyrum cum salute. Deinde ascendimus aliam nauem vt in Indiam superiorem iremus; Et venimus ad quandam ciuitatem vocatam Carchan in qua sunt duo loca fratrum nostrorum, et ibi reponere istas reliquias volebamus. In naui autem illa erant plus 700. mercatores et alij: Nunc illi Idolatrae istam consuetudinem habebant, quod semper antequam ad portum applicuerint, totam nauem perquirerent, si isti aliqua ossa mortuorum animalium inuenirent, qui reperta statim in mare proijcerent, et per hoc bonum portum attingere, et mortis periculum euadere crederent. Cum autem frequenter perquirerent, et illa ossa frequenter tangerent, semper oculi delusi fuerunt, sic quod illa non perpenderunt; et sic ad locum fratrum deportauimus cum omni reuerentia, vbi in pace requiescunt; vbi etiam inter idolatras Deus continue miracula operatur. Cum enim aliquo morbo grauantur, in terra illa vbi fratres passi sunt ipsi vadunt; et de terra vbi corpora sanguinolenta iacuerunt sumunt quam abluunt, et ablutionem bibunt, et sic ab infirmitatibus suis liberantur.

Quo modo habetur Piper, et vbi nascitur.

[Sidenote: Malabar.] Vt autem videatur quo modo habetur piper, sciendum quod in quodam imperio ad quod applicui, nomine Minibar, nascitur, et in nulla parte mundi tantum, quantum ibi; Nemus enim in quo nascitur, continet octodecim dietas, et in ipso nemore sunt duae ciuitates vna nomine Flandrini, alia nomine Cyncilim: In Flandrina habitant Iudaei aliqui et aliqui Christiani, inter quos est bellum frequenter, sed Christiani vincunt Iudaeos semper: In isto nemore habetur piper per istum modum. Nam primo nascitur in folijs olerum, quae iuxta magnas arbores plantantur, sicut nos ponimus vites; et producunt fructum, sicut racemi nostri producunt vuas; sed quando maturescunt sunt viridis coloris, et sic vindemiantur vt inter nos vindemiantut vuae, et ponuntur grana ad solem vt desiccentur: quae desiccata reponuntur in vasis terreis, et sic fit piper, et custoditur. In isto autem nemore sunt flumina multa in quibus sunt Crocodili multi, et multi alij serpentes sunt in illo nemore, quos homines per stupam et paleas comburunt, et sic ad colligendum piper secure accedunt. [Sidenote: Polumbrum ciuitas. Adoratio bouis.] A capite illius nemoris versus meridiem est ciuitas Polumbrum in qua maxima mercimonia cuiuscunque generis reperiuntur Omnes autem de terra illa bouem viuum sicut Deum suum adorant, quem 6. annis faciunt laborare, et in septimo faciunt ipsum quiescere ab omni opere; ponentes ipsum in loco solemni, et communi, et dicentes ipsum esse animal sanctum. Hunc autem ritum obseruant: quolibet mane accipiunt duas pelues de auro, vel de argento, et vnam submittunt vrinae bouis, et aliam stercori, de vrina lauant sibi faciem et oculos, et omnes 5. sensus: de stercore vero ponunt in vtroque oculo, postea liniunt summitates genarum, et tertio pectus, et ex tunc dicunt se sanctificatos pro toto die illo: et sicut facit populus, ita etiam facit rex et regina. Isti etiam aliud idolum mortuum adorant, quod in medietate vna superior est homo, et in alia est bos, et iliud idolum dat eis responsa, et aliquotiens pro stipendio petit sanguinem, 40. virginum: et ideo homines illius regionis ita vouent filias suas et filios, sicut Christiani aliqui alicui religioni, vel sancto in coelis. Et per istum modum immolant filios et filias, et multi homines per istum ritum moriuntur ante idolum illud, et multa alia abominabilia facit populus iste bestialis, et multa mirabilia vidi inter eos quae nolui hic inserere. [Sidenote: Combustio mortuorum.] Aliam consuetudinem vilissimam habet gens illa: Nam quamdo homo moritur, comburunt ipsum mortuum, et si vxorem habet, ipsam comburunt viuam, quia dicunt quod ipsa ibit in aratura, et cultura cum viro suo in alio mundo: si autem vxor illa habeat liberos ex viro suo, potest manere cum eis si velit sine verecundia et improperio, communiter tamen omnes praeeligunt comburi cum marito; si autem vxor praemoriatur viro, lex illa non obligat virum, sed potest aliam vxorem ducere. Aliam consuetudinem habet gens illa, quod foeminae ibi bibunt vinum, et homines non: foeminae etiam faciunt sibi radi cilia, et supercilia, et barbam, et homines non: et sic de multis alijs vilibus contra naturam sexus eorum. [Sidenote: Mobar regnum vel Maliapor.] Ab isto regno iui decem dietas ad iliud regnum dictum Mobar, quod habet in se multas ciuitates, et in illo requiescit in vna ecclesia corpus beati Thomae Apostoli, et est ecclesia illa plena idolis, et in circuitu ecclesiae simul Cononici viuunt in 15 domibus Nestoriani, id est, mali Christiani, et schismatici.

De quodam idolo mirabili, et de quibusdam ritibus eorum.

In hoc regno est vnum Idolum mirabile, quod omnes Indi reuerentur: et est statura hominis ita magni, sicut noster Christophorus depictus, et est totum de auro purissimo et splendidissimo, et circa collum habet vnam chordulam sericam cum lapidibus pretiosissimis, quorum aliquis valet plus quam vnum regnum: Domus idoli est tota de auro, scilicet in tecto, et pauimento, et superficie parietum interius et exterius. Ad illud idolum peregrinantur Indi, sicut nos ad S. Petrum: Alij veniunt cum chorda ad collum, alij cum manibus retro ligatis, alij cum cultello in brachio vel tibia defixo, et si post peregrinationem fiat brachium marcidum, illum reputant sanctum, et bene cum Deo suo. Iuxta ecclesiam illius idoli est lacus vnus manufactus, et manifestus, in quem peregrini proijciunt aurum et argentum, et lapides pretiosos in honorem Idoli, et ad aedificationem ecclesiae suae, et ideo quando aliquid debet ornari, vel reparari, vadunt homines ad hunc lacum, et proiecta extrahunt: die autem annua constructionis illius idoli, rex et regina, cum toto populo et omnibus peregrinis accedunt, et ponunt illud idolum in vno curru pretiosissimo ipsum de ecclesia educentes cum Canticis, et omni genere musicorum, et multae virgines antecedunt ipsum binae et binae, processionaliter combinatae modulantes: [Sidenote: Crudelissima Satanae tyrannis, et carnificina.] Peregrini etiam multi ponunt se sub curru, vt transeat Deus supra eos; et omnes super quos currus transit, comminuit, et per medium scindit, et interficit, et per hoc reputant se mori pro deo suo, sancte et secure: et in omni anno hoc modo moriuntur in via sub idolo plusquam 500. homines, quorum corpora comburuntur, et cineres sicut reliquiae custodiuntur, quia sic pro Deo suo moriuntur. Alium ritum habent, quando aliquis homo offert se mori pro deo suo, conueniunt omnes amici eius et parentes cum histrionibus multis, facientes sibi festum magnum, et post festum appendunt collo eius 5 cultellos acutissimos ducentes eum ante idolum, quo cum peruenerit, sumit vnum ex cultellis, et clamat alta voce, pro deo meo incido mihi de carne mea, et frustum incisum proijcit in faciem idoli: vltima vero incisione per quam seipsum interficit, dicit, me mori pro deo meo permitto, quo mortuo corpus eius comburitur, et sanctum fore ab omnibus creditur. Rex illius regionis est ditissimus in auro et argento, et gemmis pretiosis; ibi etiam sunt margaritae pulchriores de mundo. Inde transiens iui per mare oceanum versus meridiem per 50 dietas ad unam terram vocatam Lammori, in qua ex immensitate caloris, tam viri quam foeminae omnes incedunt nudi in toto corpore: Qui videntes me vestitum, deridebant me, dicentes Deum, Adam et Euam fecisse nudos. In illa regione omnes mulieres sunt communes, ita quod nullus potest dicere, haec est vxor mea, et cum mulier aliqua parit filium vel filiam dat cui vult de hijs qui concubuerunt: Tota etiam terra illius regionis habetur in communi, ita quod non meum et tuum in diuisione terrarum, domos tamen habent speciales: Carnes humanae quando homo est pinguis ita bene comeduntur, sicut inter nos bouinae: et licet gens sit pestifera, tamen terra optima est, et abundat in omnibus bonis, carnibus, bladis, riso, auro, argento, et lignis Aloe, canfari, et multis alijs. Mercatores autem cum accedunt ad hanc regionem ducunt secum homines pingues vendentes illos genti illius regionis, sicut nos vendimus porcos, qui statim occidunt eos et comedunt. [Sidenote: Simoltra vel Samotra.] In hac insula versus meridiem est aliud regnum vocatum Symolcra, in quo tam viri quam mulieres signant se ferro calido in facie, in 12. partibus, Et hij semper bellant cum hominibus nudis in alia regione. Vltra transiu ad aliam insulam quae vocatur Iaua cuius ambitus per mare est trium millium milliarium, et rex illius insulae habet sub se 7. reges coronatos, et haec insula optime inhabitatur, et melior secunda de mundo reputatur. In ea nascuntur in copia garyophylli, cubibez, et nuces muscatae: et breuiter omnes species ibi sunt, et maxima abundantia omnium victualium praeterquam vini. Rex illius terrae habet palatium nobilissimum inter omnia quae vidi altissime stat, et gradus et scalas habet altissimos, quorum semper vnus gradus est aureus, alius argenteus: Pauimentum vero vnum laterem habet de auro, alium de argento. Parietes vero omnes interius sunt laminati laminis aureis, in quibus sculpti sunt Equites de auro habentes circa caput circulum aureum plenum lapidibus pretiosis: Tectum est de auro puro. Cum isto rege ille magnus Canis de Katay frequenter fuit in bello: Quem tamen semper ille Rex vicit et superauit.

De arboribus dantibus farinam, et mel, et venenum.

Iuxta istam Insulam est alia contrata vocata Panten, vel alio nomine Tathalamasim, [Marginal note: Vel Malasmi.] et Rex illius contratae multas insulas habet sub se. In illa terra sunt arbores dantes farinam, et mel, et vinum, et etiam venenum periculosius quod sit in mundo, quia contra illud non est remedium, nisi vnum solum, et est illud. Si aliquis illud venenum sumpsisset, si velit liberari, sumat stercus hominis et cum aqua temperet, et in bona quantitate bibat, et statim fugat venenum faciens exire per inferiores partes. Farinam autem faciunt arbores hoc modo, sunt magnae et bassae, et quando inciduntur cum securi prope terram, exit de stipite liquor quidam secut gummae, quem accipiunt homines et ponunt in sacculis de folijs factis, et per quindecim dies in sole dimittunt, et in fine decimi quinti diei ex isto liquore desiccato fit farina, quam primo ponunt in aqua maris, postea lauant eam cum aqua dulci, et fit pasta valde bona et odorifera, de qua faciunt cibos vel panes sicut placet eis. De quibus panibus ego comedi, et est panis exterius pulcher, sed interius aliquantulum niger. [Sidenote: Mare quod semper currit versus meridiem.] In hac contrata est mare mortuum quod semper currit versus meridiem, in quod si homo ceciderit, nunquam postea comparet. In contrata illa inueniuntur Cannae longissimae plures passus habentes quam 60 et sunt magnae vt arbores. Aliae etiam Cannae sunt ibi quae vocantur Cassan quae per terram diriguntur vt gramen, et in quolibet nodo earum ramuli producuntur qui etiam prolongantur super terram per vnum miliare fere: in hijs Cannis reperiuntur lapides, quorum si quis vnum super se portauerit, hon poterit incidi aliquo ferro, et ideo, communiter homines illius contratae portant illos lapides super: Multi etiam faciunt pueros suos dum sunt parui incidi in vno brachio, et in vulnere ponunt vnum de illis lapidibus, et faciunt vulnus recludere se per vnum puluerem de quodam pisce, cuius nomen ignoro, qui puluis statim vulnus consolidat et sanat: et virtute illorum lapidum communiter isti homines triumphant in bellis, et in mari, nec possent isti homines laedi per aliqua arma ferra: Vnum tamen remedium est, quod aduersarij illius gentis scientes virtutem lapidum, prouident sibi propugnacula ferrea contra spicula illorum, et arma venenata de veneno arborum, et in manu portant palos ligneos accutissimos et ita duros in extremitate sicut esset ferrum: Similiter sagittant cum sagittis sino ferro, et sic confundunt aliquos et perforant inermes ex lapidum securitate. [Sidenote: Vela ex arundinibus facta.] De istis etiam Cannis Cassan faciunt sibi vela pro suis nauibus et domunculas paruas, et multa sibi necessaria. [Sidenote: Campa.] Inde recessi per multas dietas ad aliud regnum vocatum Campa, pulcherrimum, et opulentissimum in omnibus victualibus. Cuius rex quamdo fui ibi tot habuit vxores, et alias mulieres, quod de illis 300. filios et filias habuit. Iste rex habet decies millesies et quatuor elephantum domesticorum, quos ita facit custodiri sicut inter nos custodiunt boues, vel greges in pascuis.

De multitudine Piscium, qui se proijciunt in aridam.

In hac contrata vnum mirabile valde reperitur, quod vnaquaeque generatio piscium in mari ad istam contratam venit in tanta quantitate, quod per magnum spatium maris nil videtur nisi dorsa piscium, et super aridam se proijciunt quando prope ripam sunt, et permittunt homines per tres dies venire, et de illis sumere quantum placuerint, et tunc redeunt ad mare: Post illam speciem per illum modum venit alia species, et offert se, et sic de omnibus speciebus, semel tamen tantum hoc faciunt in anno. Et quaesiui a gente illa quomodo et qualiter hoc possit fieri? responderunt quod hoc modo pisces per naturam docentur venire, et imperatorem suum reuereri. [Sidenote: Testitudines magnae.] Ibi etiam sunt testudines ita magnae sicut est vnus furnus, et multa alia vidi quae incredibilia forent, nisi homo illa vidisset. In illa etiam contrata homo mortuus conburitur, et vxor viua cum eo, sicut superius de alia contrata dictum est, quia dicunt homines illi quod illa vadit ad alium mundum ad morandum cum eo, ne ibi aliam vxorem accipiat. [Sidenote: Moumoran.] Vltra transiui per mare Oceanum versus meridiem, et transiui per multas contratas et insulas, quarum vna vocatur Moumoran, et habet in circuitu 2000. milliaria, in qua homines portant facies caninas et mulieres similiter, et vnum bouem adorant pro Deo suo, et ideo quilibet vnum bouem aureum vel argenteum in fronte portat: Homines illius contratae et mulieres vadunt totaliter nudi, nisi quod vnum pannum lineum portant ante verenda sua. Homines illius regionis sunt maximi et fortissimi, et quia vadunt nudi, quando debent bellare, portant vnum scutum de ferro, quod cooperit eos a capite vsque ad pedes, et si contingat eos aliquem de aduersarijs capere in bello qui pecunia non possit redimi, statim comedunt eum; si autem possit se redimere pecunia, illum abire permittunt: Rex eorum portat 300. margaritas ad collum suum maximas et pulcherrimas, et 300. orationes omni die dicit Deo suo: Hic etiam portat in digito suo vnum lapidem longitudinis vnius spansae, et dum habet illum videtur ab alijs quasi vna flamma ignis, et ideo nullus audet sibi appropinquare, et dicitur quod non est lapis in mundo pretiosior illo. Magnus autem imperator Tartarorum de Katai, nunquam vi, nec pecunia, nec ingenio illum obtinere potuit, cum tamen circa hoc laborauerit.

De Insula Ceilan, et de monte vbi Adam planxit Abel filium suum.

[Sidenote: Ceilan insula.] Transiui per aliam insulam vocatam Ceilan, quae habet in ambitu plusquam duo millia milliaria, in qua sunt serpentes quasi infiniti, et maxima multitudo leonum, vrsarum, et omnium animalium rapacium, et siluestrium, et potissime elephantum. In illa contrata est mons maximus, in quo dicunt gentes illius regionis quod Adam planxit Abel filium suum 500. annis. In medio illius montis est planicies pulcherrima, in qua est lacus paruus multum habens de aqua, et homines illi dicunt aquam illam fuisse de lachrymis Adae et Euae, sed probaui hoc falsum esse, quia vidi aquam in lacu scaturire: haec aqua plena est hirudinibus et sanguisugis, et lapidibus pretiosis; istos lapides rex non accepit sibi, sed semel vel bis in anno permittit pauperes sub aqua ire pro lapidibus, et omnes quot possunt colligere illis concedit, vt orent pro anima sua. Vt autem possint sub aqua ire accipiunt lymones, et cum illis vngunt se valde bene, et sic nudos se in aquam submergunt, et sanguisugae illis nocere non possunt. Ab isto lacu aqua exit et currit vsque ad mare, et in transitu quando retrahit se, fodiuntur Rubiae, et adamantes, et margaritae, et aliae gemmae pretiosae: vnde opinio est quod rex ille magis abundat lapidibus pretiosis, quam aliquis in mundo. In contrata illa sunt quasi omnia genera animalium et auium; et dixerunt mihi gentes illae quod animalia illa nullum forensem inuadunt, nec offendunt, sed tantum homines illius regionis. Vidi in illa insula aues ita magnas sicut sunt hic anseres, habentes duo capita, et alia mirabilia quae non scribo. [Sidenote: Bodin Insula.] Vltra versus meridiem transiui, et applicui, ad insulam quandam quae vocatur Bodin, quod idem est quod immundum in lingua nostra. In ea morantur pessimi homines, qui comedunt carnes crudas, et omnem immunditiam faciunt quae quasi excogitari non poterit; nam pater comedit filium et filius patrem, et maritus vxorem, et e contrario, et hoc per hunc modum: si pater alicuius infirmetur, filius vadet ad Astrologum sacerdotem, scz. rogans eum quod consulat Deum suum, si pater de tali infirmitate euadet, vel non. Tunc ambo vadunt ad idolum aureum, vel argenteum, facientes orationes in hac forma. Domine, tu es Deus noster, te adoramus, et rogamus vt nobis respondeas, debetne talis a tali infirmitate mori vel liberari? Tunc Daemon respondet, et si dicat, viuet, filius vadit et ministrat illi vsque ad plenam conualescentiam: Si autem dicat, morietur, Sacerdos ibit ad eum, et vnum pannum super os eius ponet, et suffocabit eum, et ipsum mortuum incidet in frusta, et inuitabuntur omnes amici, et parentes eius ad comedendum eum cum canticis, et omni laetitia, ossa tamen eius honorifice sepelient. Cum autem ego eos de tali ritu reprehendi, quaerens causam: Respondit vnus mihi, hoc facimus ne vermes carnes eius comedant, tunc eius anima magnam poenam sustinerit, nec poteram euellere eos ab isto errore: et multae aliae nouitates sunt ibi, quas non crederent, nisi qui viderent. Ego autem coram Deo nihil hic refero, nisi illud de quo certus sum sicut homo certificari poterit. De ista insula inquisiui a multis expertis, qui omnes vno ore responderunt mihi, dicentes, quod ista India 4400. insulas continet sub se, siue in se, in qua etiam sunt 64. reges coronati, et etiam dicunt quod maior pars illius insulae bene inhabitatur. Et hic istius Indiae facio finem.

De india superiori, et de Prouincia Manci.

In primis refero, quod cum transirem per mare Oceanum per multas dietas versus Orientem, perueni ad illam magnam prouinciam Manci, quae India vocatur a Latinis. De ista India superiori inquisiui a Christianis, Saracenis, idolatris, et omnibus, qui officiales sunt domini Canis magni, qui omnes vno ore responderunt, quod hae prouincia Manci habet plusquam 2000, magnarum ciuitatum, et in ipsa est maxima copia omnium victualium, puta, panis, vini, risi, carnium, piscium, &c. Omnes homines istius prouinciae sunt artifices et mercatores, qui pro quacunque penuria, dummodo proprijs manibus iuuare se possent per labores, nunquam ab aliquo eleemosynam peterent. Viri istius prouinciae sunt satis formosi, sed pallidi, et rasas et paruas barbas habentes; foeminae vero sunt pulcherrimae inter omnes do mundo. Prima ciuitas ad quam veni de ista India vocatur Ceuskalon, [Marginal note: Vel Ceuscala.] et distat a mari per vnam dietam, positaque est super flumen, cuius aqua prope mare cui contignatur, ascendit super terram per 12. dietas. Totus populus illius Indiae idolatrat. Ista autem ciuitas tantum nauigium habet, quod incredibile foret nisi videnti. [Sidenote: Hi sunt alcatrarsi vel onocratoli.] In hac ciuitate vidi quod 300. librae de bono et recenti zinzibero habentur pro minori quam pro vno grosso: Ibi sunt anseres grossiores et pulchriores, et maius forum de illis, quam sit in mundo, vt credo, et sunt albissimi sicut lac, et habent vnum os super caput quantitatis oui, et habet colorem sanguineum, sub gula habent vnam pellem pendentem semipedalem: Pinguissimi sunt, et optimi fori: et ita est de anatibus, et gallinis, quae magnae sunt valde in illa terra plusquam duae de nostris. Ibi sunt serpentes maximi, et capiuntur et a gente illa comeduntur: vnde qui faceret festum solemne, et non daret serpentes, nihil reputaret se facere; breuiter in hac ciuitate sunt omnia victualia in maxima abundantia. Inde transiui per ciuitates multas, et veni ad ciuitatem nomine Kaitan, [Marginal note: Vel Zaiton.] in qua fratres Minores habent duo loca, ad quae portaui de ossibus fratrum nostrorum pro fidi Christi interfectorum, de quibus supra. In hac est copia omnium victualium pro leuissimo foro, haec ciuitas ita magna est, sicut bis Bononia, et in ea multa monasteria religiosorum, qui omnes idolis seruiunt. In vno autem istorum monasteriorum ego fui, et dictum est mihi quod inerant 3000. religiosorum habentium 11000. idoloram, et vnum illorum, quod quasi paruum inter caetera mihi videbatur, est ita magnum sicut Christophorus noster. Isti religiosi omni die pascunt Deos suos, vnde semel iui ad videntum comestionem illam, et vidi quod illa quae detulerunt sibi comestibilia sunt, et calidissima, et multum fumigantia, ita quod fumus ascendit ad idola, et dixerunt Deos illo fumo recreari. Totum autem cibum illi reportauerunt et comederunt, et sic de fumo tantum Deos suos pauerunt.

De Ciuitate Fuko.

Vltra versus Orientem veni ad ciuitatem quae vocatur Fuko, [Marginal note: Vel Foqaien.] cuius circuitus continet 30. milliaria, in qua sunt Galli maximi et pulcherrimi, et gallinae ita albae sicut nix, lanam solum pro pennis habentes sicut pecudes. Haec ciuitas pulcherrima est, et sita supra mare. Vltra iui per 18. dietas, et pertransij multas terras et ciuitates, et in transitu veni ad quendam montem magnum, et vidi quod in vno latere montis omnia animalia erant nigra vt carbo, et homines et mulieres diuersum modum viuendi habent: ab alio autem latere omnia animalia erant alba sicut nix, et homines totaliter diuerse ab alijs vixerunt. Ibi omnes foeminae quae sunt desponsatae portant in signum quod habent maritos vnum magnum barile de cornu in capita. [Sidenote: Magnum flumen.] Inde transiui per 18. dietas alias, et veni ad quoddam magnum flumen, et intraui ciuitatem vnam, quae transuersum illius fluminis habet pontem maximum, et hospitabar in domo vnius hospitarij, qui volens mihi complacere, dixit mihi: si velis videre piscari, veni mecum; et duxit me super pontem, et vidi in brachijs suis mergos ligatos super perticas, ad quorum gulam vbi ille ligauit vnum filum, ne illi capientes pisces, comederent eos: Postea in brachio vno posuit 3. cistas magnas, et tunc dissoluit mergos de perticis, qui statim in aquam intrauerunt, et pisces ceperunt, et cistas illas repleuerunt in pania hora, quibus repletis vir ille dissoluit fila a collis eorum, et ipsi reintrantes flumen se de piscibus recreauerunt, et recreati ad perticas redierunt, et se ligari sicut prius permiserunt: Ego autem de illis piscibus comedi, et optimi mihi videbantur. [Sidenote: Alias Cansai, vel Quinzai.] Inde transiens per multas dietas veni ad vnam ciuitatem quae vocatur Kanasia, quae sonat in lingua nostro ciuitas coeli: Nunquam ita magnam ciuitatem vidi, Circuitus enim eus continet 100. millaria, nec in ea vidi spatium quin bene inhabitaretur; Imo vidi multas domus habentes 10. vel 12. solaria vnum supra aliud: haec habet suburbia maxima continentia maiorem populum quam ipsa ciuitas contineat 12. portas habet principales, et in via de qualibet illarum portarum ad 8. milliaria sunt ciuitates forte maiores vt aestimo, quam est ciuitas Venetiarum, et Padua. Haec ciuitas sita est in aquis quae semper stant, et nec fluunt, nec refluunt, vallum tamen habet propter ventum sicut ciuitas Venetiarum. In ea sunt plus decem mille et 2. pontium, quorum multos numeraui et transiui, et in qualibet ponte stant custodes ciuitatis continue custodientes ciuitatem pro magno Cane imperatore Catai. Vnum mandatum dicunt gentes illius ciuitatis a domino se recepisse. Nam quilibet ignis soluit vnum balis, i. 5. cartas bombicis, qui unum florenum cum dimidio valent, et 10. vel 12. supellectiles facient vnum ignem, et sic pro vno igne soluent. Isti ignes sunt bene 85. Thuman, eum alijs 4. Saracenorum quae faciunt 89. Thuma vero vnum decem milia ignium facit, reliqui autem de populo ciuitatis sunt alij Christiani, alij mercatores, et alij transeuntes per terram, vnde maxime fui miratus quo modo tot corpora hominum poterant simul habitare: in ea est maxima copia victualium, scz. panis et vini, et carnium de porco praecipue cum alijs necessarijs.

De monasterio vbi sunt multa animalia diuersa in quodam monte.

In illa ciuitate 4. fratres nostri conuerterant vnum potentem ad fidem Christi, in cuius hospitio continue habitabam, dum fui ibi, qui semel dixit mihi, Ara, i. pater, vis tu venire et videre ciuitatem istam: et dixi quod sic, et ascendimus vnam barcham, et iuimus ad vnum monasterium maximum, de quo vocauit vnum religiosum sibi notum, et dixit sibi de me. Iste Raban Francus, i. religiosus venit de inde vbi sol occidit, et nunc vadit Cambaleth, vt deprecetur vitam pro magno Cane, et ideo ostendas sibi aliquid, quod si reuertatur ad contratas suas possit referre quod tale quid nouum vidi in Canasia ciuitate: tunc sumpsit ille religiosus duos mastellos magnos repletos reliquijs quae supererant de mensa, et duxit me ad vnam perclusam paruam, quam aperuit cum claue, et aparuit, viridarium gratiosum et magnum in quod intrauimus, et in illo viridario stat vnas monticulus sicut vnum campanile, repletus amoenis herbis et arboribus, et dum staremus ibi, ipse sumpsit cymbalum, et incoepit percutere ipsum sicut percutitur quando monachi intrant refectorium, ad cuius sonitum multa animalia diuersa descenderunt de monte illo, aliqua vt simiae, aliqua vt Cati, Maymones, et aliqua faciem hominis habentia, et dum sic starem congregauerunt se circa ipsum, 4000. de illis animalibus, et se in ordinibus collocauerunt, coram quibus posuit paropsidem et dabat eis comedere, et cum comedissent iterum cymbalum percussit, et omnia ad loca propria redierunt. Tunc admiratus inquisiui quae essent animalia ista? Et respondit mihi quod sunt animae nobilium virorum, quas nos hic pascimus amore Dei, qui regit orbem, et sicut vnus homo fuit nobilis, ita anima eius post mortem in corpus nobilis animalis intrat. Animae vero simplicium et rusticorum, corpora vilium animalium intrant. Incoepi istam abusionem improbare, sed nihil valuit sibi, non enim poterat credere, quod aliqua anima posset sine corpore manere. [Sidenote: Chilenso.] Inde transiui ad quandam ciuitatem nomine Chilenso, cuius muri per 40. milliaria circuerunt. In ista ciuitate sunt 360. pontes lapidei pulchriores quam vnquam viderim, et bene inhabitatur, et nauigium maxinium habet, et copiam omnium victualium et aliorum bonorum. [Sidenote: Thalay. Kakam.] Inde iui ad quoddam flumen dictum Thalay, quod vbi est strictius habet in latitudine 7. milliaria, et illud flumen per medium terrae Pygmaeorum transit, quorum ciuitas vocatur Kakam, quae de pulchrioribus ciuitatibus mundi est. Isti Pigmaei habent longitudinem trium spansarum mearum, et faciunt maiora et meliora goton, et bombicinam quam aliqui homines in mundo. Inde per illud flumen transiens, veni ad vnam ciuitatem Ianzu, in qua est vnus locus fratrum nostrorum, et sunt in ea tres ecclesiae Nestorianorum: haec ciuitas nobilis est, et magna, habens in se 48. Thuman ignium, et in ea omnia victualia, et animalia in magna copia, de quo Christiani viuunt: Dominus istius ciuitatis solum de sale habet in redditibus 50. Thuman Balisi, et valet balisus vnum florenum cum dimidio: Ita quod vnum Thuman facit 15. millia florenorum, vnam tamen gratiam facit dominus populo, quia dimittit ei, ne sit caristia in eo, 200. Thuman. Habet haec ciuitas consuetudinem, quod quando vnus vult facere conuiuium amicis suis, ad hoc sunt hospitia deputata, et vbi ille circuit per hospites, dicens sibi tales amicos meos habebis, quos festabis nomine meo, et tantum in festo volo expendere, et per illum modum melius conuiuant amici in pluribus hospitijs quam facerent in vno. [Sidenote: Montu.] Per 10. milliaria ab ista ciuitate in capite fluminis Thalay est vna ciuitas vocata Montu, quae maius nauigium habet, quam viderim in toto mundo; Et omnes naues ibi sunt albae sicut nix, et in ipsis sunt hospitia, et multa alia quae nullus homo crederet nisi viderentur.

De ciuitate Cambaleth.

[Sidenote: Caramoran.] Inde transiui per 8. dietas per multas terras et ciuitates, et veni tandem per aquam dulcem ad quandam ciuitatem nomine Leneyn, quae est posita super flumen vocatum Caramoran, quod per medium Catai transit, et magnum damnum sibi infert, quando erumpit. Inde transiens per flumen versus Orientem per multas dietas et ciuitates, veni ad vnam ciuitatem nomine Sumacoto, quae maiorem copiam habet de serico, quam aliqua ciuitas in mundo: Quando enim est maior caristia Serici, ibi 40. librae habentur pro minori quam pro 8. grossis. In ea est copia omnium mercimoniorum et omnium victualium, panis, vini, carnium, piscium, et omnium specierum electarum. [Sidenote: Cambalec.] Inde transiui versus Orientem per multas ciuitates, et veni ad illam nobilem, et nominatam Cambaleth quae est ciuitas multum antiqua, et veni ad Catai, et eam ceperunt Tartari: Et iuxta eam ad dimidium miliare aliam ciuitatem fecerunt, quae vocatur Caido et haec 12. portas habet, et semper inter vnam et aliam sunt duo miliaria, et medium inter illas ciuitates bene inhabitatur, ita quod faciunt quasi vnam ciuitatem; Et ambitus istarum duarum ciuitatum est plusquam 40. milliaria. [Sidenote: Mandeuil cap. 33.] In hac ciuitate magnus imperator Canis habet sedem suam principalem, et suum magnum palatium, cuius muri bene 4. miliaria continent; et infra illud palatium sunt multa alia palatia dominorum de familia sua. In palatio etiam illo est vnus mons pulcherrimus consitus arboribus, propter quod mons viridis nominatur, et in monte palatium amoenissimum in quo communiter Canis residet: A latere autem montis est vnus lacus magnus, supra quem pons pulcherrimus est factus, et in illo lacu est magna copia anserum et anatum, et omnium auium aquaticarum; et in silua montis copia omnium auium et ferarum siluestrium, et ideo quando dominus Canis vult venari non oportet eum exire palatium suum. Palatium vero principale, in quo sedes sua est, est magnum valde, et habet interius 14. columnas aureas, et omnes muri eius cooperti sunt pellibus rubeis quae dicuntur nobiliores pelles de mundo: Et in medio palatij est vna pigna altitudinis duorum passuum, quae tota est de vno lapide pretioso nomine merdochas; et est tota circumligata auro, et in quolibet angulo eius est vnum serpens de auro qui verberatos fortissime: Habet etiam haec pignaretia de margaritis, et per istam pignam defertur potus per meatus et conductus qui in curia regis habetur; et iuxta eam pendent multa vasa aurea cum quibus volentes bibere possunt. In hoc autem palatio sunt multi pauones de auro; et cum aliquis Tartarus facit festum domino suo, tunc quando conuiuantes collidunt manus suas prae gaudio et laeticia, pauones emittunt alas suas, et expandunt caudas, et videntur tripudiare; Et hoc credo factura arte Magica, vel aliqua cautela subterranea.

De gloria magni Canis.

Qvando autem magnus ille Imperator Canis in sede sua imperiali residet, tunc a sinistro latere sedet Regina, et per vnum gradum inferius duo mulieres quas ipse tenet pro se; quando non potest ad Reginam accedere: In infimo autem gradu resident omnes dominae de sua parentela. Omnes autem mulieres nuptae portant supra caput suum vnum pedem hominis, longitudinis vnius brachij cum dimidio; et subter illum pedem sunt pennae gruis, et totus ille pes ornatur maximis margaritis. A latero vero dextro ipsius Canis residet filius eius primogenitus, regnaturus post ipsum, et inferius ipso omnes qui sunt de sanguine regio: Ibi etiam sunt 4. scriptores scribentes omnia verba quae dicit rex; Ante cuius conspectum sunt Barones sui, et multi alij nobiles cum sua gente maxima, quorum nullus audet loqui nisi a domino licentia petatur exceptis fatuis et histrionibus, qui suum dominum consolari habent; Illi etiam nihil audent facere, nisi secundum quod Dominus voluerit eis legem imponere. Ante portam palatij sunt Barones custodientes, ne aliquis limen portae tangat. Cum autem ille Canis voluerit facere conuiuium, habet secum 14000. Barones portantes circulos, et coronulas in capite, et domino suo seruientes; Et quilibet portat vnam vestem de auro et margaritis tot quot valent plus quam decies millies florenorum. Curia eius optime ordinatur per denarios, centenarios, et millenarios, et taliter quod quilibet in suo ordine peragit officium sibi deputatum, nec aliquis defectus reperitur. Ego frater Odoricus fui ibi per tres annos, et multotiens in istis festis suis fui, quia nos fratres minores in sua curia habemus locum nobis deputatum, et oportet nos semper ire, et dare sibi nostram benedictionem: et inquisiui ab illis de curia, de numero illorum qui sunt in curia domini, et responderunt mihi quod de histrionibus sunt bene 18. Thuman; Custodes autem canum et bestiarum, et auium sunt. 15. Thuman; Medici vero pro corpore Regis sunt 400. Christiani autem 8. et vnus Saracenus. Et ego quando fui ibi, hij omnes omnia necessaria tam ad victum, quam ad vestitum habebant de Curia domini Canis. Quando autem vult equitare de vna terra ad aliam, habet 4. exercitus equitum, et vnus per vnam dietam ipsum antecedit, secundus aliam, et tertius similiter, et quartus; ita quod semper ipse se tenet in medio in modum crucis; et ita omnes exercitus habent omnes dietas suas ordinatas, quod inueniunt omnia victualia parata sine defectu. Illemet autem dominus Canis per illum modum vadit; Sedet in curru cum duabus rotis in quo facta est pulcherrima sella tota de lignis Aloe, et auro ornata, et margaritis maximis, et lapidibus pretiosis; et 4. Elephantes bene ordinati ducunt istum currum, quos praecedunt 4. equi altissimi optime cooperti. Iuxta currum a lateribus sunt 4. Barones tenentes currum, ne aliquis appropinquet domino suo. Supra currum sedent duo Gerfalcones albissimi, et dum videt aues quos vult capere, dimittit Falcones volare, et capiunt eas; Et sic habet solatium suum equitando, et per iactum vnius lapidis nullus audet appropinquare currui nisi populus assignatus: vnde incredibile esset homini qui non vidisset de numero gentis suae, et reginae, et primogeniei sui. Istae Dominus Canis imperium suum diuisit in 12. partes, et vna habet sub se 200. magnarum ciuitatum: vnde ita latum et longum est suum imperium, quod ad quamcunque partem iret, satis haberes facere in sex mensibus, exceptis insulis, quae sunt bene 5000.

De hospitijs paratis per totum imperium pro transeuntibus.

Iste Dominus, vt transeuntes habeant omnia necessaria sua per totum suum imperium, fecit hospitia praeparari vbique per vias; in quibus sunt omnia parata quae ad victualia pertinent: Cum autem aliqua nouitas oritur in imperio suo, tunc si distat, ambassiatores super equos vel dromedarios festinant, et cum lassantur in cursu, pulsant cornu, et proximum hospitium parat vnum similiter, equum, qui quando alius venit fessus accipit literam, et currit ad hospitium, et sic per hospitia, et per diuersos cursores rumor per 30. dietas, vno die naturali venit ad imperatorem; et ideo nihil ponderis potest fieri in imperio suo, quin statim scitur ab eo. Cum autem ipse Canis vult ire venatum; istum modum habet. Extra Cambaleth ad 20. dietas, est vna foresta quae 6. dietas continet in ambitu; in qua sunt tot genera animalium et auium quod mirabile est dicere: Ad illud nemus vadit in fine trium annorum vel quatuor cum tota gente, cum qua ipsum circuit, et canes intrare permittit, qui animalia, scilicet leones, ceruos, et alia animalia reducunt ad vnam planitiem pulcherrimam in medio nemoris, quia ex clamoribus canum maxime tremunt omnes bestiae syluae. Tunc accedit magnus Canis super tres elephantes et 5. sagittas mittit in totam multitudinem animalium, et post ipsum omnes Barones, et post ipsos alij de familia sua emittunt sagittas suas; et omnes sagittae sunt signatae certis signis et diuersis: Tunc vadit ad animalia interfecta, dimittens viua nemus reintrare vt alias habeat ex eis venationem suam, et quilibet illud animal habebit in cuius corpere inuenit sagittam suam quam iaciebat.

De quatuor festis quae tenet in anno Canis in curia.

Quatuor magna festa in anno facit Dominus Canis, scilicet festum natiuitatis, festum circumcisionis, coronationis, et desponsationis suae; et ad ista festa conuocat omnes Barones, et histriones, et omnes de parentela sua. Tunc domino Cane in suo throno sedente, accedunt Barones cum circulis et coronis in capite, vestiti vario modo, quia aliqui de viridi, scilicet primi, secundi de sanguineo, et tertij de croceo, et tenent in manibus vnam tabulam eburneam de dentibus Elephantum, et cinguntur cingulis aureis vno semisse latis, et stant pedibus silentium tenentes. Circa illos stant histriones cum suis instrumentis: In vno autem angulo cuiusdam magni palatij resident Philosophi omnes ad certas horas, et puncta attendentes: et cum deuenitur ad punctumn et horam petitam a philosopho, vnus praeco clamat valenter. Inclinetis vos omnes imperatori vestro: tunc omnes Barones cadunt ad terram; et iterum clamat, Surgite omnes, et illi statim surgunt. Iterum philosophi ad aliud punctum attendunt, et cum peruentum fuerit, iterum praeco clamat; ponite digitum in aurem, et statim dicit, extrahite ipsum; iterum ad aliud punctum clamat, Buratate farinam: et multa alia faciunt, quae omnia dicunt certam signifcationem habere, quae scriberi nolui, nec curaui, quia vana sunt et risu digna. Cum autem peruentum fuerit ad horam histrionum, time Philosophi dicunt, facite festum domino, et omnes pulsant instrumenta sua, et faciunt maximum sonitum; et statim alius clamat; Taceant omnes, et omnes tacent: Tunc accedunt histrionatrices ante dominum dulciter modulantes, quod mihi plus placuit. Tunc veniunt leones, et faciunt reuerentiam domino Cani; Et tunc histriones faciunt ciphos aureos plenos vino volare per aerem, et ad ora hominum se applicare vt bibant. Haec et multa alia mirabilia in curia illius Canis vidi, quae nullus crederet nisi videret; et ideo dimitto ea. De alio mirabili audiui a fide dignis, quod in vno regno istius Canis in quo sunt montes Kapsei (et dicitur illud regnum Kalor) nascuntur pepones maximi, qui quando sunt maturi aperiuntur, et intus inuenitur vna bestiola similis vni agnello: sicut audiui quod in mari Hybernico stant arbores supra ripam maris et portant fructum sicut essent cucurbitae, quae certo tempore cadunt in aquam et fiunt aues vocatae Bernakles, et illud est verum.

De diuersis Prouincijs et ciuitatibus.

De isto imperio Katay recessi post tres annos, et transiui 50. dietas versus Occidentem; et tandem veni ad terram Pretegoani, cuius ciuitas principalis Kosan vocatur, quae multas habet sub se ciuitates. [Sidenote: Casan.] Vltra per multas dietas iui, et perueni ad vnam prouinciam vocatam Kasan; et haec est secunda melior prouincia mundi, vt dicitur, et est optime habitata: Sic quod quando exitur a porta vnius ciuitatis, videntur portae alterius ciuitatis, sicut egomet vidi de multis. Latitudo Prouinciae est 50. dietarum, et longitudo plusquam 60. In ea est maxima copia omnium victualium, et maxime castaneorum; et haec est vna de 12. prouincijs magni Canis. [Sidenote: Tibec regio alias Tebet Guillielmo de Rubricis.] Vltra veni ad vnum regnum vocatum Tibek quod est subiectum Cani, in quo est maior copia panis et vini, quam sit in toto mundo vt credo. Gens illius terrae moratur communiter in tenorijs factis ex feltris nigris: Principalis ciuitas sua murata est pulcherrime ex lapidibus albissimis, et nigerrimis interescalariter dispositis et curiose compositis, et omnes viae eius optime pouatae. In ista contrata nullus audet effundere sanguinem hominis, nec alicuius animalis, ob reuerentiam vnius Idoli. In ista ciuitate moratur Abassi i. Papa eorum, qui est caput et princeps omnium Idolatrarum; quibus dat et distribuit beneficia secundum morem eorum; sicut noster Papa Romanus est caput omnium Christianorum. Foeminae in hoc regno portant plusquam centum tricas, et habent duos dentes in ore ita longos sicut apri. Quando etiam pater alicuius moritur, tunc filius conuocat omnes sacerdotes et histriones, et dicit se velle patrem suum honorare, et facit eum ad campum duci sequentibus parentibus omnibus, amicis, et vicinis, vbi sacerdotes cum magna solemnitate amputant caput suum, dantes illud filio suo, et tunc totum corpus in frusta concidunt, et ibi dimittunt, cum orationibus cum eo redeuntes; [Sidenote: Eadem historia de eodem populo apud Guilielmum de Rubricis.] Tunc veniunt vultures, de monte assuefacti ad huiusmodi, et carnes omnes asportant: Et ex tunc currit fama de eo quod sanctus est, quia angeli domini ipsum portant in paradisum: Et iste est maximus honor, quem reputat filius posse fieri patri suo mortuo: Tunc filius sumit caput patris, et coquit ipsum, et comedit, de testa eius faciens ciphum in quo ipse cum omnibus de domo et cognatione eius bibunt cum solemnitate et laetitia in memoriam patris comesti. Et multa vilia et abominabilia facit gens illa quae non scribo, quia non valent, nec homines crederent nisi viderent.

De diuite qui pascitur a 50. Virginibus.

Dum fui in prouincia Manzi transiui iuxta palatium vnius hominis popularis, qui habuit 50. domicellas virgines sibi continue ministrantes, in omnibus pascentes eum sicut auis auiculas, et habet semper 5. fercula triplicata; et quando pascunt eum, continue cantant dulcissime: Iste habet in redditibus Tagaris risi 30. Thuman, quorum quodlibet decies millies facit: vnum autem Tagar pondus est asini. Palatium suum duo millaria tenet in ambitu; cuius pauimentum semper vnum laterem habet aureum, alium argenteum: Iuxta ambitum istius palatij est vnus monticulus artificialis de auro et argento, super quo stant Monasteria, et campanilia, et alia delectabilia pro solatio illius popularis; Et dictum fuit mihi, quod quatuor tales homines sunt in regno illo. [Sidenote: Mulierum parui pedes.] Nobilitas virorum est longos habere vngues in digitis, praecipue pollicis quibus circueunt sibi manus: Nobilitas autem et pulchritudo mulierem est pauos habere pedes: Et ideo matres quando filiae suae sunt tenellae ligant pedes earum, et non dimittunt crescere. [Sidenote: Milestorite.] Vltra transiens versus meridiem applicui ad quandam contratam, quae vocatur Milestorite, quae pulchra est valde et fertilis: Et in ista contrata erat vnus vocatus Senex de monte, qui inter duos montes fecerat sibi vnum murum circumuentem istos montes. Infra istum murum erant fontes pulcherrimi de mundo; Et iuxta fontes erant pulcherrimae virgines in maximo numero, et equi pulcherrimi, et omni illud quod ad suauitatem, et delectationem corporis fieri poterit, et ideo illum locum vocant homines illius contratae Paradisum. Iste senex cum viderit aliquem iuuenem formosum et robustum, posuit eum in illo paradiso; Per quosdam autem conductus descendere facit vinum et lac abundanter. Iste Senex cum voluerit se vindicare, vel interficere regem aliquem vel Baronem, dicit illi qui praeerat illi paradiso vt aliquem de notis illius regis, vel Baronis introduceret in paradisum illum, et illum delicijs frui permitteret, et tunc daret sibi potionem vnam, quae ipsum sopiebat in tantum, quod insensibilem redderet, et ipsum sic dormientem faceret extra paradisum deportari: qui excitatus et se extra paradisum conspiciens, in tanta tristitia positus foret, quod nesciret quid faceret: Tunc ad illum senem iret, rogans eum, vt interum in paradisum introduceretur: qui sibi dicit, tu illic introduci non poteris, nisi talem vel talem interficias; et siue interfeceris, siue non, reponam te in paradiso, et ibidem poteris semper manere; Tunc ille sic faceret, et omnes seni odiosos interficeret; Et ideo omnes reges orientales illum senem timuerunt, et sibi tributum magnum dederunt.

De morte Senis de monte.

Cum autem Tartari magnam partem mundi cepissent, venerunt ad istum Senem, et dominium illius Paradisi ab eo abstulerunt, qui multos sicarios de Paradiso illo emisit, et nobiliores Tartarorum interfici fecit. Tartari autem hoc videntes ciuitatem, in qua erat senex obsederunt, eum ceperunt, et pessima morte interfecerunt. Hanc gratiam habent fratres ibidem, quod citissime per virtutem nominis Christi Iesu, et in virtute illius sanguinis pretiosi, quem effudit in cruce pro salute generis humani, daemonia ab obsessis corporibus expellunt; et quia multi ibidem sum obsessi, ducuntur per decem dietas ad fratres ligati, qui liberati statim credunt in Christum, qui liberauit ebs habentes ipsum pro Deo suo, et baptizati sunt, et idola sua, et pecorum suorum statim dant fratribus, quae sunt communiter de feltro, et de crinibus mulierum et fratres ignem in communi loci faciunt ad quem populus confluit, vt videat Deos vicinorum suorum comburi et fratres coram populo Idola in ignem proijciunt; Et prima vice de igne exierunt; Tunc fratres ignem cum aqua benedicta conspercerunt, et interum Idola in ignem proiecerunt, et daemones in effigie fumi nigerrimi fugerunt, et Idola remanserunt, et combusta sunt. Postea auditor clamor per aerem talis, vide, vide, quo modo de habitatione mea expulsus sum. Et per istum modum fratres maximam multitudinem baptizant, qui cito recidiuant ad idola pecorum: qui fratres continuo quasi stent cum illis, et illos informent. Aliud terribile fuit quod ego vidi ibi. Nam cum irem per vnam vallem quae sita est iuxta fluuium deliciarum, multa corpora mortua vidi, et in illa valle audiui sonos musicos dulces et diuersos, et maxime de cytharis, vnde multum timui. Haec vallis habet longitudinem septem, vel octo milliarium ad plus, in quam si quis intrat, moritur, et nunquam viuus potest transire per medium illius vallis, et ideo omnes de contrata declinant a latere: Et tentatus eram intrare, et videre, quid hoc esset. Tandem oratis et Deo me recommendans, et cruce signans, in nomine Iesu intraui, et vidi tot corpora mortua ibi, quod nullus crederet nisi videret In hac valle ab vno eius latere, in vno saxo vnam faciem hominis vidi, quae ita terribiliter me respexit, quod omnino credidi ibi fuisse mortuus: Sed semper hoc verbum (verbum caro factum est et habitauit in nobis) protuli, et cruce me signaui, nec propius quam per 7. passus, vel 8. accedere capiti ausus fui: Iui autem fugiens ad aliud caput vallis, et super vnum monticulum arenosum ascendi, in quo vndique circumspiciens nihil vidi nisi cytharas illas, quas per se (vt mihi videbatur) pulsari et resonare mirabiliter audiui. Cum vero fui in cacumine montis, inueni ibi argentum in maxima quantitate, quasi fuissent squamae piscium. Congregans autem inde in gremio meo pro mirabili ostendendo, sed ductus conscientia, in terram proieci, nihil mecum reseruans, et sic per gratiam Dei liber exiui. Cum autem homines illius contratae sciuerunt me viuum exisse, reuerebantur me multum, dicentes me baptizatum et sanctum: et corpora illa fuisse daemonum infernalium qui pulsant cytharas vt homines alliciant intare, et interficiant. Haec de visis certudinaliter ego frater Odoricus hic inscripsi; et multa mirabilia omisi ponere, quia homines hon credidissent nisi vidissent.

De honore et reuerentia factis Domino Cani.

Vnum tantum referam de magno Cane quod vidi. Consuetudo est in partibus illis quod quando praedictus dominus per aliquam contratam transit, homines ante ostia sua accendunt ignem et apponunt aromata, ac faciunt fumum, vt dominus transiens suauem sentiat adorem, et multi obuiam sibi vadunt. Dum autem semel veniret in Cambeleth, et fama vndique diuulgaretur de suo aduentu, vnus noster Episcopus, et aliqui nostri minores fratres et ego iuimus obuiam sibi bene per duas dietas: Et dum appropinquaremus ad eum, posuimus crucem super lignum, et ego habebam mecum in manu thuribulum, et incepimus cantare alta voce dicentes: Veni creator spiritus: Et dum sic cantaremus audiuit voces, nostras, fecitque nos vocari, ac iussit nos ad eum accedere; cum vt supra dictum est, nullus audeat appropinquare currui suo ad iactum lapidis, nisi vocatus, exceptis illis qui currum custodiunt. Et dum iuissemus ad eum, ipse deposuit galerum suum, sine capellum inestimabilis quasi valoris, et fecit reuerentiam Cruci; et statim incensum posui in thuribulo; Episcopus noster accepit thuribulum, et thurificauit eum; ac sibi praedictus Episcopus dedit benedictionem suam. Accedentes vero ad praedictum dominum, semper sibi aliquid offerendum deferunt; secum illam antiquam legem obseruantes; Non apparebis in conspectu meo vacuus; Idcirco portauimus nobiscum poma, et ea sibi super vnum incisorium reuerenter obtulimus; et ipse duo accepit, et de vno aliquantulum comedit: Et tunc fecit nobis signum quod recederemus, ne equi venientes in aliquo nos offenderent; statimque ab eo discessimus, atque diuertimus, et iuimus ad aliquos Barones per fratres nostri ordinis ad fidem conuersos, qui in exercitu eius erant, et eis obtulimus de pomis praedictis, qui cum maximo gaudio ipsa accipientes ita videbantur laetari, ac si praebuissemus eis familiariter magnum munus. Haec praedicta frater Guilelmus de Solangna in scriptis redegit, sicut praedictus frater Odoricus ore tenus exprimebat. Anno Domini 1330, mense Maij in loco Sancti Antonij de Padua; Nec curauit de latino difficili, et stilo ornato; Sed sicut ipse narrabat ad hoc vt homines facilius intelligerent quae dicuntur. Ego frater Odoricus de Foro Iulij de quadam terra quae dicitur Portus Vahonis de ordine minorum testificor, et testimonium perhibeo reuerendo patri Guidoto ministro prouinciae Sancti Antonij in Marchia Triuisana, cum ab eo fuerim per obedientiam requisitus, quod haec omnia quae superius scripta sunt, aut proprijs oculis ego vidi, aut a fide dignis audiui: Communis etiam loquutio illarum terrarum illa quae nec vidi testatur esse; Multa etiam alia ego dimisissem, nisi illa proprijs oculis conspexissem. Ego autem de die in diem me propono contratas seu terras accedere, in quibus mori, et viuere me dispono, si placuerit Deo meo.